Bibliography

 

Books

 

·         Abhimanyu, Mannalal. Ed. Amarakośa.Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 1999.

·         Agnihotri, Prabhudyal. Pataṃjalikālīna Bhārata. Delhi: Eastern Book Linkers, 2007.

·         Andreas, Blank, and Peter Koch. Historical Semantics and Cognition. Berlin, New York: Mouton de Gruyter, 1999.

·         ------------ “Words and Concepts in Time: towards Diachronic Cognitive Onomasiology.” In Words in Time, edited by R.Eckardt. Berlin, New York: Mouton de Gruyter, 2003.

·         Arun, Rajendr. Rāmacaritamānasa. New Delhi: Prabhat Prakashan, 2013.

·         Avasthi, Shivashankar. Ed. Vākyapadīya Brahmakāṇḍa. Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 2003.

·         Bahari, Hardev. Vyavaharik Hindi Vyakaran Tatha Rachna. Allahabad: Lokbharti Prakashan, 1997.

·         Bahri, Hardev. Vyāvahārika Hindī Vyākaraṇa tathā Racanā. Allahabad: Lokbharti Prakashan, 1997.

·         Barala, Tikadatta. Tatsama Nepali Vyutpatti śabdkoṣa. Kathamadaum: Vidyarthi Pustak Bhandar, 2011.

·         Bhagavaddatta. Vaidikakoṣaḥ. Varanasi: Vishwabharati Research Institute, 1926.

·         Bhandari, Madhavashastri and Pedase, Naraharishastri. Eds. Vaiyākaraṇasiddhāntalaghumańjūṣā. Varanasi: Chowkhamba Sanskrit Series Office, 1989.

·         Bharata Saṃvidhāna. Allahabad: Central Law Publication, 2008.

·         Bharati Akshar, Chaitanya Vineet, Sangal  Rajeev and K. Ramkrishnamacharyulu, “Paninian Parser,” in Natural Language Processing A Paninian Prespective. New Delhi: Prentice Hall of India, 1st ed., Vol. I, 1994.

·         Bhatiya, Kailashachandr. Hindi: Vikāsa aura sambhāvanāeṃ. New Delhi: Prakashan Vibhag, Suchana aur Prasaran Mantralay, Bharat Sarakar, 1996.

·         Bhushan Sarvajna and Tiwari, Sudhir. Sambhāṣaṇa-Śabdakoṣaḥ. Prayag: Sanskrit Ganga, 2014.

·         Bishwal, Banamali. Ed., Padyabandhā. Bhopal: Vinapani Sanskritpeetham, 2013.

·         Burrow, T. The Sanskrit Language. Translated by Bholashankar Vyas. Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 2003.

·         Cardona George, Aklujkar Ashok and Ogawa Hideyo. Eds. Studies in Sanskrit Grammars. New Delhi: D. K. Printworld (P) Ltd.2012.

·         ------------. Linguistic Analysis and Some Indian Traditions. Pune: Bhandarkar Oriental Research Institute, 1983.

·         Chomsky, Noam. Syntactic structures. The Hegue, Paris: Mouton Publishers, 1985.

·         Dahal, Lokamani. Paramalaghumańjūṣā. Varanasi: Chaukhamba Surabharati Prakashan, 2013.

·         Dahiya, Yajnavir. Saṃskṛtabhāṣādarśanam. Delhi: Bharatiya Vidya Prakashana, 2001.

·         Dev, Radhakant. Śabdakalpadrum. New Delhi: Rashtriya Sanskrit Santhan, New Delhi, 2006.

·         Dixit, Pushpa. Ed. Aṣṭādhyāyīsūtrapāṭhaḥ. Delhi: Gyanbharati Publication, 2009.

·         Dwivedi, Hajari Prasad. Bhasha Sahitya aur Desh. New Delhi: Bharatiya Jnanapith, 2001.

·         Dwivedi, Parasnath. Nāṭyaśāstram. Varanasi: Sampurnanand Sanskrit Vishwavidyalaya Prakashan, 2001).

·         Glossary of Administrative Terms, Hindi-English. New Delhi: Commission for Scientific Terminology, Ministry of Human Resource and Development, India, 2010.

·         Hawkins, R. E.  Ed. Common Indian Words in English. Delhi: Oxford University Press, 1984.

·         Hoshing, Jagannath Shastri. Anekārthasaṃgraho Nāma Kośaḥ (Hemacandra). Varanasi: Chowkhamba Sanskrit Series Office, 1969.

·         --------------Medinīkośaḥ (Medinīkāraḥ. Varanasi: Chowkhambha Sanskrit Sansthan, 2005.

·         Jha,  Vidyanath. Prauḍhamanoramā. Jaipur: Rachana Prakashan, 2005.

·         Jha, Govind (Ed.) Kalyani Kosha (A Maithili-English Dictionary). Darbhanga: Maharajadhiraja Kameshwar Singh Kalyani Foundation, 1999.

·         Jha, Govind. Ed. Kalyani Kosha (A Maithili-English Dictionary). Darbhanga: Maharajadhiraja Kameshwar Singh Kalyani Foundation, 1999.

·         Jha, Vishwanath. Amarakośaḥ. Varanasi: Motilal Banarsidass Publications, 2011.

·         Kalakattawi, F. Lexical Relations with Reference to Polysemy in Translation Jaddah: College of Education, 2011.

·         Kamboj, Jiya Lal. Ed. Ŗgvedasaṃhitā Vol-I. Delhi: Dyanidhi Prakashan, 2004.

·         Kapoor, Kapil. Dimensions of Pāṇini Grammar. Delhi: D. K. Printworld (P) Ltd., 2012.

·         Kumar, Himanshu. Hindi kī strīvācī Tatsama śabdāvalī. Jaipur: Rachana Prakashan, 2002.

·         Kumar, Himanshu. Hindi Strīvācī Tatsama Śabdāvalī. Jaipur: Racana Prakashan, 2002.

·         --------------Medinīkośaḥ (Medinīkāraḥ. Varanasi: Chowkhambha Sanskrit Sansthan, 2005.

·         Mishra, Shashibhushan. Pāṇinīyavyākaraṇasya Bhāṣāvaijńānikamadhyayanam. Kolkata: The Banaras Mercantile Co., 2012.

·         Narang, Satyapal. Sanskrit  Kośaśāstra  ke Vividha Āyāma.  New Delhi: Rashtriya Sanskrit Sansthan, 1998.

·         Omkar, Rishikesh. Tribhāṣīya Kośa. Mathura: Candragaja Sansthan, 2006.

·         Pancholi, Balakrishn and Shastri, Harivallabh. Vaiyākaraṇabhūṣaṇasāra, Prabhā-Darpaṇavyākhyā, Śrībālakṛṣṇapańcolī-Śrīhariballabhaśāstrī. Varanasi: Chaukhambha Sanskrit Sansthan, 2006.

·         ------------. Vaiyākaraṇa-Siddhānta-Kaumudī. Vol. I. Varanasi: Chaukhambha Sanskrit Sansthan, 1967.

 

·         Pandey, Ramachandr. Vyākaraṇamahābhāṣyam. Varanasi: Sudhi Prakashan, 1987

·         Pandeya , Venktesh Chandra. Trans. Adbhutabhārata. Agra: Shiva Lal Agrawal & Co. Educational Publishers, 2003.

·         Phadake, Ananta Shastri. Ed. Vaiyākaraṇabhūṣaṇasāraḥ. Varanasi: Chaukhambha Sanskrit Bhavan, 2007.

·         Prasad, Kalika. Bṛhat Hindī Kośa, Varanasi: Jnanamandal Ltd., 2000.

·         Ramasarup. Ādarśa Hindi Saṃskṛta Kośa. Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 1993.

·         Rasikesh, Ramswaroop. Aadarsh Hindi-Sanskrit Kosha. Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 2007.

·         Ravin, Yael and Leacock, Claudia. Eds. Polysemy Theoretical and Computational Approaches. Oxford: Oxford University Press, 2000.

·         Ravin, Yael. and Leacock, Calaudia (Ed.). Polysemy (Theoretical and Computational Approaches) Oxford: Oxford University Press, 2000.

·         Śabdavedaḥ, with Ekādaśa Saṃhitā. Jaipur: Rajasthan Patrika, 2000.

·         Sakalani, Premsvarup. Vaijńānika Śabdāvalī, Anuvāda evaṃ Lekhana. New Delhi: Prakashan Vibhag, Suchana aur Prasaran Mantralay Bharat Sarkar, 1996.

·         Sapir, Edward. Language: An Introduction to the Study of Speech. New York: Harcourt, Brace, 1921.

·         Satawalekar, Shripad Damodar. Ŗgveda. Paradi: swadhyayamandal.

·         Sharma, Aryendr. Kāśikāvṛttisāra. Hyderabad: Sanskrit Academy, 2008.

·         Sharma, Raghunatha. Ed. Vākyapadīya. Varanasi: Sampurnanand Sanskrit Vishwavidyalaya Prakashan, 2006.

·         Sharma, Yogeshwaradatta. Kāvyādarśa, with Hṛdayaṅgamā-Prabhā-Vivṛttiṭīkā commentary. New Delhi: Nag Publishers, 1999.

·         Shastri Nandakishor, Shastri Sitaram and Shastri Bal. Vaiyākaraṇabhūṣaṇasāraḥ. Varanasi: Chaukhamba Surbharati Prakashan, 2009.

·         Shastri, Chandrashekhar. Siddhāntakaumudī. New Delhi: Parimal Publications, 1994.

·         Shastri, Charudeva. Upasargārthacandrikā. Delhi: Bharatiya Vidya Prakashan, 1978.

·         Shastri, Hargovinda. Com. Manusmṛti Vol. II. Varanasi: Chowkhamba Krishnadas Academy, 2007.

·         Shastri, Jnanaprakash. Ācārya Durga Nirukta Vṛtti Samīkṣātmaka Adhyayana. New Delhi: Parimal Publications, 2003.

·         Shastri, Jnanaprakash. Ācārya Durga Nirukta Vṛtti Samīkṣātmaka Adhyayana. New Delhi: Parimal Publications, 2003.

·         ------------Ācārya Yāska Padacatuṣṭaya Siddhānta. Delhi: Sanskrit Granthagar, 2002.

·         Shastri, Madhava. Vaiyākaraṇasiddhāntalaghumańjūṣā with kuńjikā-kalāṭīkā. Varanasi: Chowkhamba Sanskrit Series Office, 1989.

·         Shastri, Raghunath. Ed. Laghusiddhāntakaumudī. Varanasi: Chaukhamba Surabharati Prakashan, 2009.

·         Shastri, Satyavrat. Bhavitavyānāṃ Dvārāṇi Bhavanti Sarvatra. Ātmakathā. Delhi: Vijaya Books, 2015.

·         Shastri, Sitaram. Niruktam, Nighaṇṭusahitam. New Delhi: Parimal Publications, 2002.

·         Shrivastava, A. L. History of India. Agra: Shiva Lal Agrawal & Co. Educational Publishers, 1998.

·         Shukla, Acharya Ramchandra. Chintamani . New Delhi: Naman Prakashan, 2003.

·         Singh, Karn. Comparative Philology & History of Linguistics. Merrut: Sahitya Bhandar, 2006.

·         Singh, Karn. Comparative Philology & History of Linguistics. Merrut: Sahitya Bhandar, 2006.

·         Suri, Lavanyavijaya. Dhāturatnākara. New Delhi: Rashtriya Sanskrit Santhan, 2006.

·         Taneja, Pushpalata. Samekita Hindi-Saṃyuktarāṣṭra Bhāṣā Kośa, New Delhi: Central Hindi Directorate, 2001.

·         Tarkavachaspati, Taranath. Vācaspatyam, a comprehensive Sanskrit Dictionary, six volume, New Delhi: Rashtriya Sanskrit  Santhan, 2006.

·         Tiwari, Bhola Nath. Bhāṣā Vijńāna. Allahabad: Kitab Mahal, 269.

·         Tiwari, Harinarayandhar. Mahābhāṣya, Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 2009.

·         Tiwari, Rajamani. Tatsama Śabda Kośa. New Delhi: Central Hindi Directorate, 1988.

·         Tripathi, Ballabha. Comt.  Kāśikāvṛttisāra. Prayag : Shri Ganganath Jha Kendriya Sanskrit Vidyapeetha, 1995.

·         Tripathi, Kailashchandr. Amarakosha, A lexicographical and linguistic study. Varanasi: Chaukhamba Surbharati Prakashan, 2008.

·         Tripathi, Radhavallabh (Ed.). Prākṛtabhāṣā aur Vyākaraṇa ke Vividha Āyāma. New Delhi: India, Rashtriya Sanskrit Sansthan, 2012.

·         Tripathi, Radhavallabh. Ed. Prākṛtabhāṣā aura Vyākaraṇa ke Vividha Āyāma, New Delhi, India, Rashtriya Sanskrit Sansthan, 2012.

·         Upadhyay, Sunil Kumar. Trans. Vaidika Padānukramakośaḥ. New Delhi: Parimal Publications, 2004.

·         Verma, Phuladeva Sahay.Viśva Hindi Kośa, Varanasi: Nagari Pracarani Sabha, 1989.

·         Verma, Ramchandra. Śabdārtha-Vicārakośa. Delhi: Rajapal, 2012.

·         Vyas, Bholashankar (Ed.) Sanskrit Bhasha. Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 2003

·         Vyas, Bholashankar. Sanskrit Bhāṣāśāstrīya Adhyayana, Varanasi, Vishwavidyalaya Prakashan.2013.

·         Vyas, Bholashankar. Sanskrit Bhāṣāśāstrīya Adhyayana. Varanasi: Viśvavidyālaya Prakāśana, 2013.

·         Wehmeier, Sally. Ed. Oxford Advanced Learner’s Dictionary. Oxford: Oxford University Press, 2005.

·         Zakaria, Thiyodore. Maṃkhakośa (Maṃkhakṛta Varanasi: Chowkhamba Vidyabhawan, 1972.

 

 

Research Papers

 

·         Bandhu, C.M. “A Nepali Dictionary of Synonyms.” LSP Special Monograph, issue 35 (1994). Accessed July 16, 2013. http://www.sil.org/asia/philippines/ling/C._M._Bandhu._Nepali_Dictionary_of_Synonyms.pdf.

·         Brigs, Rick. “Knowledge Representation in Sanskrit and Artificial Intelligence.” AI Magazine, vol. 6, (1985), Accessed July 16, 2013. http://www.aaai.org/ojs/index.php/aimagazine/article/view/466/402.

·         Dave, Shachi and Bhattacharyya, Pushpak. “Knowledge Extraction from Hindi Texts.” Journal of Institution of Electronic and Telecommunication Engineers vol. 18, no. 4, (2001).

·         Jha, Girish Nath, Chandrashekar R., Singh Umesh Kumar, Jha Vibhuti Nath, Pandey Satyendra, Singh Surjit Kumar and Mishra Mukesh Kumar. “Online Multilingual Amarakosha: the relational lexical database.” Global Wordnet Conference (2010). Accessed July 16, 2013. http://www.cfilt.iitb.ac.in/gwc2010/pdfs/59_Multilingual_Amarakosha__Jha.pdf.

·         Kossinets, Gueorgi, and Duncan J. Watts. “Origins of Homophily in an Evolving Social Network.” American Journal of Sociology 115 (2009): 405–50. Accessed February 28, 2010. doi:10.1086/599247

·        Kossinets, Gueorgi, and Duncan J. Watts. “Origins of Homophily in an Evolving Social Network.” American Journal of Sociology 115 (2009. Accessed February 28, 2010.doi:10.1086/599247

·        Kulkarni Malhar, Dangarikar Chaitali, Kulkarni Irawati, Nanda Abhishek, Bhattacharyya Pushpak. “Introducing Sanskrit Wordnet.” Global Wordnet Conference (2010). Accessed July 16, 2013.  http://www.cfilt.iitb.ac.in/gwc2010/pdfs/67_Sanskrit_Wordnet__Kulkarni.pdf.

·        Kumar, Kundan. “Computational Analysis of Sanskrit Language.”An Assignment Submitted to Pondicherry University. Accessed February 16, 2016.  http://www.scribd.com/doc/52219059/sanskrit-assingment-final.

·        Kumar, Kundan. ”Sanskrit And Artificial Intelligence with Special Reference To NASA” An Assignment Submitted to Pondicherry  University. Accessed February 16, 2016. http://www.scribd.com/doc/52219059/sanskrit-assingment-final.

·        Pandeya, Prabhakara, Kashyapa Lakshmi and Bhattacharya Pushpak. “Hindi Shabdatantra”. Accessed February 16, 2016. http://www.cfilt.iitb.ac.in/~wordnet/wn.old/.

·        Ramanujan, P. “A Case for Sanskrit as Computer Programing Language.” Parankushachar Institute of Vedic Studies.. Accessed February 16, 2016. http://www.parankusa.org/SanskritAsProgramming.pdf.

·        Richa. “Verbs in Hindi: A Semantico-Syntactic Classification.”Journal of Modern Languages vol. 21, (2011). Accessed February 16, 2016. http://jml.um.edu.my/filebank/published_article/3137/Richa.pdf.

·        Vijayendra, T. “Myth and Reality, Sanskrit and the Indian Language Families.” Frontier vol. 44, (2011). Accessed February 16, 2016.  http://frontierweekly.com/pdf-files/vol-44-11-14/sansktit-44-11-14.pdf.

 

Web pages

 

·        Academia. “Morphology and Syntax.” Academia. Accessed February 16, 2015. http://www.academia.edu/3548358/Morphology_and_Syntax_A_Comparative_Study_between_English_and_Bangla.

·        Andrea Drocco. “Eternal Sanskrit and the meaning of the tripartite Prakrit terminology 'tatsama', 'tadbhava' and 'deshi'.” Linguistica e Filologia. Accessed February 16, 2015.  https://www.academia.edu/21521016/Eternal_Sanskrit_and_the_meaning_of_the_tripartite_Prakrit_terminology_tatsama_tadbhava_and_deshi.

·        Anjola A. Robbin. “Old Words, New Meanings: A Survey of Semantic Change amongst Yoruba-English.” Journal of Capital Development in Behavioural Sciences. Accessed February 28, 2016. http://www.lcu.edu.ng/index.php/component/docman/doc_download/6-old-words-new-meanings-a-survey-of-semantic-change-amongst-yoruba-english-bilingual-undergraduates?Itemid=461.

·        Apache Friends Community Translation. “The translation website for Apache Friends, the authors of XAMPP.” Apache Friends. Accessed March 01, 2016. https://translate.apachefriends.org/

·        Apache Friends. “Kai 'Oswald' Seidler Founders of XAMPP.” XAMPP. Accessed February 28, 2016.  https://www.apachefriends.org/about.html

·        Bal, Harish. “Sanskrit and computers.” The Hindu. Accessed February 28, 2016. http://www.hindu.com/thehindu/mp/2002/09/05/stories

·        Bharat discovery. “Himādri Tuṃga Śrṛṃga se.” Bharat discovery. Last modified April 13, 2014. http://bharatdiscovery.org/india/himādri_tuṃga_śrṛṃga_se_-जयशंकर_प्रसाद.

·        -------------.. “Hindi,” Bharat discovery.”Last modified April 13, 2014. http://bharatdiscovery.org/india/हिन्दी#.

·        Center for Indian Language Technology. “Sanskrit WordNet.” Center for Indian Language Technology. Last modified June, 26, 2013. http://www.cfilt.iitb.ac.in/wordnet/webswn/index.php.

·        Centre for Development of Advanced Computing. “E- Mahāśabdakośa.” Centre for Development of Advanced Computing. Accessed July 31, 2013. http://www.e-mahashabdkosh.cdac.in/Interface.asp#

·        Chaturvedi, K.N. “The Constitution of India.” Government of India Ministry of Law and Justice, New Dehi. Last modified December 01, 2007. http://www.mediafire.com/file/g2ezp4j3m6jf6mh/Constitution_of_India_www_prep4civils_com.pdf

·        Commission for Scientific and Technical Terminology. “Scientific and Technical Terminology.”Commission for Scientific and Technical Terminology, Government of India. Last modified October, 26, 2012, http://www.cstt.nic.in/uniquepage.asp?ID_PK=1.

·        Department of Official Language. “President's order, 1960.” Department of Official Language. Last modified February 24, 2016. http://www.rajbhasha.nic.in/UI/pagecontent.aspx?pc=Mzc%3d.

·        Hiba Dhafer. “Ullman-Semantics-Chapter 8.” Scribd. Last modified March 28, 2014. http://www.scribd.com/doc/226754869/Ullman-Semantics-Chapter-8-Change-of-Meaning.

·        Hindi WordNet: A Lexical Database for Hindi, “Senses of agni.” Hindi WordNet: A Lexical Database for Hindi. Last modified March 01, 2016. http://www.cfilt.iitb.ac.in/wordnet/webhwn/wn.php?nomorph= hari.

·        -------------.. “Senses of Hari.” Hindi WorldNet: A Lexical Database for Hindi. Last modified March 01, 2016. http://www.cfilt.iitb.ac.in/wordnet/webhwn/wn.php.

·        Jeffrey Henning. “I Love English Language: Semantic Change.” Word Press.  Accessed February 28, 2016. https://aggslanguage.wordpress.com/semantic-change/.

·        Learn Sanskrit. "Sanscript." Learning Sanskrit Tools, Last modified September 12, 2011.http://www.learnsanskrit.org/tools/sanscript.

·        Lexicography in India. “Lexicography in Assamese.”  Dictionary Making in Indian Languages: Survey and Prospect. Last modified October 16, 2013. www.ciil-ebooks.net/html/lexindia/papers1.html

·        Miller, G., Beckwith R., Fellbaum C., Gross D., and Miller K. About “Papers on  WordNet.”CSL Report 43, Cognitive Science Laboratory, Princeton University. Accessed February 24, 2016. http://www.cogsci.princeton.edu/~wn

·        National Portal of India. “The Constitution of India.” National Portal of India. Last modified September 01, 2015. https://india.gov.in/sites/upload_files/npi/files/coi_part_full.pdf.

·        New World Encyclopedia. “Indian Inscriptions.” New World Encyclopedia. Last modified April 10, 2014. http://www.newworldencyclopedia.org/entry/Indian_inscriptions.

·        Peter G. Riddell. “Theories of Semantic Change: Three Approaches from the First Half of the 20th century.” Academia. February 16, 2015. https://www.academia.edu/8328787/Theories_of_Semantic_Change_Three_Approaches_from_the_First_Half_of_the_20th_century.

·        Rajbhasha patal. “Administrative Glossary.” The Ministry of Earth Sciences. Last modified June 26, 2013.  http://moes.gov.in/writereaddata/files/3_rajbhasha_patal.pdf.

·        Sibayan, Bonifacio. and Newell Leonard.“Papers from the First Asia International Lexicography Conference.” “Linguistic society of Philippines. Accessed June 13, 2013. http://www.sil.org/acpub/repository/Papers%20from%20the%20First%20International%20Lexicography%20Conference%20Manila,%20Philippines%20-%201992,%201994.pdf

·        Special Centre for Sanskrit Studies Jawaharlal Nehru University. “Online Multilingual Amarakosha.” The Computational Linguistics R&D. Accessed June 13, 2013. http://sanskrit.jnu.ac.in/amara/index.jsp.

·        Spoken Sanskrit. “Sanskrit Dictionary.” Spoken Sanskrit. Last modified April 13, 2014, http://spokensanskrit.de/.

·        Tambunan, Henny Andriani. “The Analysis of Lexical and Structural Ambiguity in Your Letters of Jakarta Post.” Word Press. Accessed March 01, 2016. https://saidnazulfiqar.files.wordpress.com/2011/10/tesis-analisis-lexical-struct-ambiguity.pdf

·        The Hindu. “Computational aspect of Sanskrit.”The Hindu. Accessed February 16, 2015.  http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/sanskrit-heritage-caravan-launched-to-promote-scientific-language/article4421326.ece.

·        The Sanskrit Library. “Digital library.” The Sanskrit Library. Last modified June, 26, 2013. http://sanskritlibrary.org/.

·        Times of India. “Hindi speakers.” Times of India. Accessed March 01, 2013. http://timesofindia.indiatimes.com/india/Nearly-60-of-Indians-speak-a-language-other-than-Hindi/articleshow/36922157.cms

·        United Nations Editorial Manual Online. About “Footnotes and other references.” United Nations Editorial Manual Online. Accessed October 30, 2012. http://69.94.137.26/editorialcontrol/

·        University of Hyderabad. “Knowledge-Net of Amarakosha,  Department of Sanskrit Studies, University of Hyderabad. Last modified, June, 26, 2013. http://sanskrit.uohyd.ac.in/scl/amarakosha/frame.html.

·        UPSC paper.  “Error in question Paper.”D. N India. Accessed February 16, 2015.  http://www.dnaindia.com/india/report-upsc-exams-committee-led-by-purushottam-agrawal-submits-report-on-translation-errors-2025319.

·        Wikipedia: The free encyclopedia.Ādityahṛdayam.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 16, 2016. http://hi.wikipedia.org/wiki/ आदित्यहृदयम्.

·        -------------.. “False friend.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 24, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/False_friend.

·        -------------.. “Hemachandra,” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 25, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/Hemachandra.

·        -------------.. “HTTP Server.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 29, 2016. http://en.wikipedia.org/wiki/Apache_HTTP_Server.

·        -------------.. “Lexical field theory of Jost Trier.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified August 12, 2014, https://en.wikipedia.org/wiki/Lexical_field_theory.

·        -------------.. “Linguistic History of the Indian Subcontinent.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified December 16, 2015. https://en.wikipedia.org/wiki/Linguistic_history_of_the_Indian_subcontinent.

·        -------------.. “MySQL.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 10, 2016. http://en.wikipedia.org/wiki/MySQL.

·        -------------.. “Polysemy.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified November 18, 2015. https://en.wikipedia.org/wiki/Polysemy.

·        -------------.. “Semantic Change.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 15, 2016. https://en.wikipedia.org/wiki/Semantic_change.

·        -------------.. “XAMPP.” Wikipedia: The free encyclopedia. Last modified February 27, 2016. http://en.wikipedia.org/wiki/ XAMPP.

·        WordWeb Online. “Definition of the term android.” WordWeb Online. Accessed February 28, 2016. http://www.wordwebonline.com/search.pl?w= android.

·        -------------.. “Definition of the term WordNet.” WordWeb Online. Accessed February 28, 2016. http://www.wordwebonline.com/search.pl?w=WordNet.

·        XAMPP for Windows. “XAMPP.” Apache. Accessed February 28, 2016. https://www.apachefriends.org/download.html

·        XAMPP Tutorial. “How to Use XAMPP to Run Your Own Web Server”XAMPP. Accessed February 28, 2016. https://blog.udemy.com/xampp-tutorial/

·        Zia Li, Naincy and B. Crane. “Electronic Styles a Hand book for Citing Electronic Information.”United States of America, Library of Congress Cataloguing- in –Publication Data. Accessed February 28, 2016.  http://books.google.co.in/books.


 

Acknowledgements

कार्तज्ञ्यनिवेदनम्

विश्ववाङ्मये संस्कृतं मूर्द्धन्यस्थानं भजते इत्यत्र नास्ति सन्देहः कश्चन। भाषारूपे इयं भव्या, मधुरा, ओजस्विनी, सुनिष्पन्ना, समृद्धा च विद्यते। इयं भाषा नदीवत्प्रवहन्ती अन्यानुपकुर्वन्ती निखिलविश्वस्मिन् विश्वे राराजते। नूतनशब्दनिर्माणे इयं भाषा नितरां सक्षमा। भवतु नाम । भारतीयान्यान्यभाषास्वस्याः प्रभावो निसर्गतो महत्त्वपूर्ण एव। विशेषतया हिन्दीभाषायाः प्राणदायिनी इयं दैवी भाषा। कदाचिदिदमेव कारणं स्याद्यत् हिन्दीभाषायां तत्समशब्दानामाधिक्यं दरीदृश्यते चेत् तर्हि तत्समाश्रितानां तद्भवानां का कथा। तत्समादीनां चर्चा तु नाट्यशास्त्रादारभ्य संस्कृतवाङ्मये  बीजरूपे मिलति। कालान्तरे दण्डी काव्यादर्शे स्पष्टरूपेण तत्समादिविषये चर्चां प्रास्तौत्। विशेषतया प्राकृतवैयाकरणैरस्मिन् सन्दर्भे विवेचनं कृतं वर्तते।

 

 

साम्प्रतिके युगे वैज्ञानिकोपकरणाविष्कारानुरूपं तन्नामकरणार्थं च शब्दग्रथनपरिपाटी दृश्यते। अपि च पुरातनशब्दानामप्यर्थपरिवर्तनं बहुधा हिन्द्यादिभाषासु दृश्यते। वस्तुतस्तु शब्दानामर्थपरिवर्तनस्यैषा परम्परा तु सहजैव, किन्तु विशेषरूपे अर्थपरिवर्तनस्य किं कारणम् अपि च नूतनशब्दानां कथमङ्गीकरणं स्यात्। तत्र तत्समशब्दानां स्थितिः कीदृशी स्यात् यत्र संस्कृतदेशिभाषिकशब्दयोर्मेलनमाध्यमेन नूतनशब्दानां निर्माणं सञ्जातम्। यथा हि रेलयानम्, बसयानमित्यादयः। सामान्यतया इमे शब्दाः साम्प्रतिके समये संस्कृते प्रयुज्यन्ते।
आस्तां तावत्। नियमानुसारं तत्समशब्दाः पाणिनीयव्याकरणनियमानुसारं भवेयुरिति धिया तत्समश्रेणी मदीयशोधप्रबन्धे प्रस्तुता । अत्र विश्लेषणनिमित्तम्
OTASH इति विश्लेषकं निर्मितम्। तत्समशब्दानां वर्गीकरणद्वारा साधुत्वान्वाख्यानं यास्कमुनिप्रणीतनिरुक्तग्रन्थानुसारं गवेषकेण व्यधायि।

 

 

अस्तु निग्रहानिग्रहसमर्थायास्तथा अघटनघटनासमर्थायाश्च जगन्मातुर्भगवत्या उग्रताराया असीमितानुग्रहप्रभावेण मया स्वाध्यायमाध्यमेन उपर्युक्तभाषाद्वयोः हिन्दीसंस्कृतयोः पारस्परिकं शब्दार्थप्रभावं मनसिनिधाय An Analysis of Tatsama Words Using the Tool OTASH इति शोधशीर्षकमधिकृत्यायं शोधप्रबन्धो मया प्रण्यनायि। एतदर्थमस्मत्कुलदेवतायाः भगवत्याः उग्रताराया निखिल देवीदेवगणस्य च कृते अनेकसाष्टाङ्गदण्डप्रणामानवच्छेदकावच्छेदेन निखिलदेवीदेवतानामनुग्रहपात्रमहं भवामि।

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धनिर्माणसमये मां प्रोत्साहितवतां मदीयजन्मप्रदातॄणां व्याकरणसाहित्यशास्त्रार्णव-निमज्जननिर्मलीकृतान्तःकरणानां  स्वाध्यायतपस्विनां संस्कृतजगति व्याकरणसाहित्यविद्याप्रचारकाणां पण्डितपुण्डरीकविद्यावाचस्पतिश्रीसदानन्दझाशर्मणां तथा जगदम्बास्वरूपिणामस्मन्मातॄणां श्रीमती-नीलाझामहाशयानाञ्च पवित्रचरणारविन्दयोरनेकसाष्टाङ्गदण्डप्रणामान् सविनयं सश्रद्धं सभक्तिकञ्च वितीर्य तयोः पुण्यदम्पत्योः अस्मज्जननीजनकयोरहमाचन्द्रतारार्कं त्रिकरणशुद्ध्याऽधमर्णो भवामि।

 

 

एवं मदीयशोधनिर्माणसमये मच्छोधप्रबन्धलेखनकर्मणोऽवच्छेदकावच्छेदेन साफल्यकारकाणां स्वीयाशीर्वादेन मां सनाथितवतां व्याकरणसाहित्यास्तिकनास्तिकदर्शनस्वाध्यायतपस्विनामधीतिबोधाचरणप्रचारप्रसारकाणामच्छोध-कार्यकारयितॄणां तथा भारतस्तरे सुप्रसिद्धशिक्षणसंस्थानेषु अन्यतमे भारतीयप्रौद्योगिकिसंस्थाने आचार्यपद-विभूषितानां स्वनामधन्यानां पुण्यात्मनां गुरुचरणानां मन्मार्गनिर्देशकानां प्रोफ़ेसर् मल्हारकुलकर्णीमहाशयानां पवित्रचरणारविन्दयोस्सविनयं, सश्रद्धं, सभक्तिकं मदीयानेकसाष्टाङ्गप्रणामसमर्पणपूर्वकं तेषां महानुभावानां सर्वदा सर्वथा शतधा शतधा सहश्रधा सहश्रधाऽहमाजीवनं मदीयानसङ्ख्याकाननेकान् धन्यवादान् वितरामि।

 

 

एवमेव प्रस्तुतमदीयैतादृशशोधप्रबन्धरचनाव्यासङ्गसमये मच्छोधकार्यचिकीर्षोत्पादकानां श्रीकृष्णयजुर्वेद-तैत्तिरीयवेदविद्यापारङ्गतानां तथा व्याकरणज्योतिषपूर्वोत्तरमीमांसेत्यादिनिखिल आस्तिकनास्तिकप्राच्यपाश्चात्य-दर्शनविद्याविद्योतितशुद्घान्तःकरणानां निगमागमस्वाध्यायतपस्विनां तथा स्वीयाध्ययनाध्यापनप्रचारप्रसार-माध्यमेन भारतीयार्षविद्याशैमुषीवैभवानां निखिलश्रुतिस्मृत्युपदिष्टश्रौतस्मार्तनित्यकर्मादिपुण्यकर्मानुष्ठातृ-सदाचारिणां सम्पूर्णभारतदेशे सुख्यातसुप्रसिद्धविश्वविद्यालयेषु मूर्धन्यतमे भारतीयप्रौद्योगिकसंस्थाने मानविकीविभागे आचार्यपदलाञ्छनानामस्मद्गुरुचरणानां तथा मन्मार्गनिदेशकानां ब्रह्मश्रीके. रामसुब्रह्मण्यमहाशयानां पवित्रचरणकमलयोरनेकसाष्टाङ्गदण्डप्रणामान् सविनयं सश्रद्धं सभक्तिकञ्च वितीर्याचन्द्रतारार्कमहं कृतज्ञो भूत्वा तेभ्यो नैकान् मदीयसाधुवादान् निर्मलमनसा समर्पयामि।

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धनिर्माणसमये मुम्बईनगरस्थभारतीयप्रौद्योगिकसंस्थानाख्यविश्वविद्यालयीय-ग्रन्थालयस्थ-निखिलकर्मचारिभ्यः अपि च संस्थानस्थाः श्रीमन्तः दिपेश-सिन्धु-वाणी-वेङ्कटेशमहाशयाः प्रभृतयः ये अस्मिन् कर्मणि  प्रारम्भकालात् मदीयसहायकाः सन्ति, तेभ्यः सर्वेभ्यः ताभ्यः सर्वाभ्यः  अवच्छेदकावच्छेदेन मदीयाः कृतज्ञतास्सविनयं विनिवेदयामि। एवं मदीयशोधप्रबन्धनिर्माणसमये मामुपकृतवद्भ्यः भारतदेशस्थमुम्बईनगरे विराजमानभारतीयप्रौद्योगिकसंस्थानस्थनिखिलकर्मचारिभ्यः, कर्मचारिणीभ्यस्सर्वेभ्य-स्सर्वाभ्यश्च मदीया नैकाः कृतज्ञताश्च सहर्षं सविनयमहं विनिवेदयामि।

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धाख्यमहायज्ञानुष्ठानशुभसन्दर्भे मां स्वीयसत्सूचनाप्रदानमाध्यमेन सर्वथोपकृत्य मदीय-प्रस्तुतशोधप्रबन्धस्थविषयानुक्रमणगवेषणापद्धत्युपदेष्टॄणां भारतदेशस्थपाण्डिचेरीकेन्द्रीयविश्वविद्यालयस्थ-संस्कृतविभागे सहायकाचार्यपदविभूषितानां प्राच्यपाश्चात्यदर्शनविज्ञानवैभवानां मन्मित्रवराणामनिलप्रताप-गिरिमहाशयानां कृते नैकान् धन्यवादान् निर्मलमनसा समर्पयामि। तत्रैव मदीयप्रस्तुतशोधग्रथनकाले आङ्ग्लभाषासहायकानां तत्रत्यवर्णपदवाक्यस्थसकलाशुद्धिसंशोधकानां मन्यासुषमामहाशयानाम्,  श्रीमतीभारती-जवळकरमहाशयानाम्, बिनीताझामहाशयानाम् अपि च श्रीमतां दयानन्दझामहाभागानां श्रीमतां गोपालवर्मामहाशयानाञ्च कृते सविनयं, सश्रद्धं कार्तज्ञ्यं विनिवेदयामि। अपि चास्मिन् कर्मणि मम सहोदराभ्यां चिरायुष्मते आदित्याय चिरायुष्मते धनञ्जयाय च बहुशः साधुवादान् सभाजयामि ययोरनुपमसाहाय्येन कार्यमिदं साफल्येन सम्पादितं मया।अपि च मे भगिन्यः याः सर्वथा कार्यसम्पादने प्रोत्साहितवत्यः सन्ति ताभ्यः तनु-शैल-शोभाभ्यः समुन्नतिं कामये।

 

 

एतस्मिन् शुभे सन्दर्भे विविधकर्मसु सहायकानां साहित्यशेमुषीवैभवानां डा. सुज्ञानकुमारमहान्तिमहाभागानाम्, एवमेव विविधविद्याव्योतितान्तःकरणानां श्रीमतां प्रोफेसर्-परमेश्वरभाटमहाभागानां-प्रोफेसर्-रतिकान्तपण्डामहाभगानां  कृते मदीया नैकाः कृतज्ञताश्च सहर्षं सविनयमहं विनिवेदयामि। एवमेव अनन्यसहायकानां श्रीमताम् आशुतोषझा-डा.उमेशकुमारसिंह-डा.नरेशशर्मा-डा.राधावल्लभशर्मा-श्रीनाथधरद्विवेदी-सुश्रीनिशागुप्ता-श्रीमनीषठाकुर-सुश्रीसरिताश्रीवास्तव-श्रीदिनेश-श्रीअक्षयमदान-श्रीआशीषश्रीवास्तव-श्रीहनुमन्त-श्रीप्रदीपराजपूत-श्रीनित्यानन्दमिश्रमहाशया-नाञ्च कृते अपि च अभिभावकरूपेण सर्वदा प्रोत्साहितवतां श्रीमतां शिवनाथझामहाभागानां कृते  मदीयं कार्तज्ञ्यं विनिवेदयामि।

 

 

यदुच्च्यते लोके ’निर्जीवः किं करिष्यति’ परन्तु आभाणकमिदं चरितार्थतां न याति। अमुं गभीरं शोधकार्यं सुव्यवस्थिततया प्रतिफलयितुं  कार्यारम्भदिनात् कार्यनिष्पादनस्यान्तिमक्षणं यावत् येन निरवच्छिन्नतया निर्बाधं च प्रतिपदं मम साहाय्यम् अकारि तदस्ति मदीयं सङ्गणकयन्त्रं यद्विना नेदं कार्यं सुकरमभविष्यत् तस्मै अपि अहं मदीयं  कार्तज्ञं प्रकाशयामि। एवमेव जीवने विषमेऽपि काले मां प्रोत्साहितवत्यः याः सन्ति डा. सुमन-श्रीमती सोनीमहोदया अपि च ये अन्यान्यसम्बन्धिनः सन्ति  ताभ्यः कृते तेभ्यः कृते च कार्तज्ञ्यं व्याहरामि।

 

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धनिर्माणाख्यमहायज्ञानुष्ठानशुभसन्दर्भे विशिष्यमदीयशोधकार्यविषयेऽव-च्छेदकावच्छेदेन सर्वदा सर्वथा मां प्रोत्साहयित्वा यथावसरं यथासन्दर्भं समीचीनसदुपदेशमाध्यमेन मदीयशोधकार्यसाफल्यकारकाणां भारतदेशस्थराष्ट्रियसंस्कृतसंस्थानख्यमानितविश्वविद्यालयस्थनैक-परिसरेष्वन्यतमस्य हिमाचलप्रदेशस्थ कांगड़ा-मण्डलान्तर्गत बलाहारग्रामस्थवेदव्यासपरिसरस्य प्राचार्याणां सुप्रशासकानां परमकारुणिकानां पाणिनीयव्याकरण शिक्षाशास्त्राद्यनेकविद्याशेमुषीवैभवानां परोपकारविषयकदीक्षाकटिबद्धानामाचार्याणां, प्रोफेसर्-लक्ष्मीनिवासपाण्डेय-महाशयानामस्मद्गुरुकल्पानाञ्च पवित्रचरणकमलयोरनेकसाष्टाङ्गप्रणामसमर्पणपूर्वकं तेभ्यो महानुभावेभ्यो मदीया असङ्ख्याकाः कृतज्ञताश्च सविनयं, सश्रद्धं, सभक्तिकं च समर्पयामि।

 

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धनिर्माणाख्यमहायज्ञानुष्ठानशुभसन्दर्भे मदीयशोधप्रबन्धोपयोगिनो मदीयशोधप्रबन्धसम्बद्धान् सर्वानापि पाणिनीयव्याकरणविषयान् तथा श्रीकृष्णयजुर्वेदस्थतैत्तिरीयशाखास्थविषयान् तथा मीमांसादिदर्शन-विषयांश्चावच्छेदकावच्छेदेन साङ्गोपाङ्गं मामुपदिश्य मदीयशोध-प्रबन्धरचनाव्यासङ्गक्रियोपकारकाणां तथा श्रीकृष्ण-यजुर्वेदीयतैत्तिरीयसंहितायाः घनपाठान्तसाङ्गस्वाध्यायिनां सुख्यातघनपाठिनां तथा सम्पूर्णकृष्णयजुर्वेदतैत्तिरीय-शाखाध्येतृणां तथा पाणिनीयव्याकरण-नव्यन्यायपूर्वमीमांसाद्वैतवेदान्ताद्यार्षविद्यापारङ्गतानां, निरन्तरस्वाध्याय-तपिस्वनां तथा स्वाधीतवेदशास्त्राध्यापनैकरतानां सहृदयानां, सरलस्वभावानां, शिष्यवत्सलानां, शमदमाद्यनन्त-सद्गुणसुशोभितानां मद्गुरूणां भारतदेशस्थराष्ट्रियसंस्कृतसंस्थानाख्यमानितविश्वविद्यालयस्थानेकपरिसरान्यतमे वेदव्यासपरिसरस्थ-व्याकरणविभागीयाचार्याणां, व्याकरणविभागाध्यक्षाणामाचारपूतानां, श्रद्धेयानां प्रोफेसर् के. वी. सोमयाजुलुमहाशयानां पवित्रचरणारविन्दयोरनेकसाष्टाङ्गनमस्कारान् सश्रद्धं सभक्तिकञ्च समर्प्य तेभ्यः स्वाध्याय-तपस्विभ्यो महानुभावेभ्यो नैकान् धन्यवादानवच्छेदकावच्छेदेन सहर्षं निर्मलमनसाऽहं समर्पयामि।

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धमहायज्ञानुष्ठापकेषु महात्मस्वन्यतमानां मद्दीक्षागुरुणां तथा मत्कुलगुरुणां पाणिनीय-व्याकरणनव्यन्यायधर्मशास्त्रसाहित्यादिविद्यासु पारङ्गतानां शमदमाद्यनन्तसद्गुणसुशोभितानामाचारपूतानां स्वाध्यायतपस्विनां, नैकशिष्योपदेशकानान्निखिलनिगमागमाध्ययनाध्यापनैकजीविनां भक्तिज्ञानवैराग्य-सम्पन्नानामद्यत्वे शिवसायुज्यं प्राप्तानामस्मत्पितामहानां  राष्ट्रपतिसम्मानितानां नारायणझाप्रसिद्धतुलानन्दझामहाशयानां तथा दीक्षामन्त्रप्रदातॄणां गोलोकवासिनीनां तुलेश्वरीझामहाशयानां पवित्रचरणारविन्दयोर्नैकां प्रणतिततिं मोदप्रमोदभावेन सविनयं सश्रद्धं सभक्तिकञ्च समर्प्य मदीया असङ्ख्याकाः कृतज्ञतास्समर्पयामि।

 

 

एवं मदीयशोधप्रबन्धनिर्माणाख्यमहायज्ञानुष्ठानशुभसन्दर्भे जातजायमानजनिष्यमाणपरिहार्यमाणापरिहार्य-माणनिवार्यमाणानिवार्यमाणसम्भावितासम्भावितवाञ्छितावाञ्छितप्रसक्तप्रसज्यमानसर्वविघ्नविनाशद्वारा सर्वेषु कार्येषु मां प्रोत्साहितवत्यै मच्छोधप्रबन्धनिर्माणोपकारिण्यै निखिलनिगमागमोपदिष्टसत्कर्मानुष्ठानजसकल-सद्गुणसुशोभितायै मज्जीवनसहधर्मचारिण्यै विद्याविनयसुशोभितायै पुण्यश्लोकायै सुमङ्गलायै श्रीमत्यै वर्षाझानाम्न्यै मद्धर्मपत्न्यै अनेकाशीर्वादप्रदानपुरस्सरं सौभाग्यवत्यै तस्यै नैकसाधुवादसमर्पणद्वारा तस्यास्सौभाग्यमुन्नतिञ्च निर्मलमनसा अहं कामये। एवमेव मदीयतनयः यस्यबालसुलभामूल्यकालापहृत्य मदीयः शोधप्रबन्धः ग्रथितः तस्य आयुष्मतः विद्रुमप्रथितशशाङ्कस्य समुन्नतये शशिधरं प्रार्थये।

 

 

अन्ते मदीयप्रस्तुतशोधनिर्माणावसरेप्रत्यक्षपरोक्षभावेन मामुपकृतवद्भ्यः सर्वेभ्यः मदीयानसङ्ख्याकान् धन्यवादान् सश्रद्धं विनिवेदयामि।


 

5.jpg